Τι είναι οι drivers (και πότε πρέπει να τους ανανεώνουμε)?

Αν έχετε κάποιο πρόβλημα με κάποιο από τα υποσυστήματα του υπολογιστή, για παράδειγμα με την κάρτα γραφικών, και ρωτήσετε κάποιον πιο "μέσα στα πράγματα", μία από τις πιθανότερες ερωτήσεις που θα σας κάνει είναι "δοκίμασες να βάλεις τους νέους drivers?". Τι είναι όμως αυτοί οι περιβόητοι drivers και πότε οφελεί να τους ανανεώνουμε?

Τι είναι ο driver

Με απλά λόγια, ο driver (που στα ελληνικά θα τον συναντήσετε σαν "οδηγός διαχείρισης συσκευών") είναι ένα πρόγραμμα που καθοδηγεί τα Windows στο πώς να χρησιμοποιήσουν μία συγκεκριμένη συσκευή στον υπολογιστή.
Χωρίς drivers, τα Windows δεν μπορούν να "δουν" καθόλου μια συσκευή - πρακτικά, είναι σαν να μην υπάρχει στο σύστημα. Επίσης, όπως και σε κάθε άλλο πρόγραμμα, οι drivers υπάρχει περίπτωση να έχουν σφάλματα στον προγραμματισμό τους, τα οποία να οδηγούν σε ασυμβατότητες, κολλήματα, μπλε οθόνες και λοιπά προβλήματα. Γι' αυτό οι κατασκευάστριες εταιρείες των συσκευών εκδίδουν ανά μερικούς μήνες ανανεωμένες εκδόσεις για τους αντίστοιχους drivers.

Πότε πρέπει να ανανεώσω τους drivers

Αν ο υπολογιστής έχει κάποιο πρόβλημα το οποίο μπορείτε να εντοπίσετε σε μια συγκεκριμένη συσκευή, μία καλή πρώτη κίνηση είναι να δοκιμάσετε να ανανεώσετε το driver της. Για παράδειγμα, αν έχετε προβλήματα με τον ήχο, αξίζει να δοκιμάσετε τον νεότερο driver της κάρτας ήχου. Αν έχετε κολλήματα σε κάποιο παιχνίδι, ίσως να χρειάζεστε τον πιο πρόσφατο driver της κάρτας γραφικών.
Η λέξη κλειδί στα παραπάνω είναι το "πρόβλημα". Όπως λέει ένα γνωμικό, "αν δεν έχει χαλάσει, μην το φτιάξεις". Ορισμένοι υποστηρίζουν πως οι νεότεροι drivers υπόσχονται καλύτερες επιδόσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, οι νεότερες εκδόσεις συνήθως έχουν διορθώσεις για συγκεκριμένα προβλήματα, και σε γενικές γραμμές δεν επηρεάζουν τις επιδόσεις. Αν το σύστημα λειτουργεί κανονικά, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αλλαχτούν οι drivers.
Εν ολίγοις, αν δεν έχει χαλάσει, μην το φτιάξεις.
Μία κατηγορία drivers αποτελεί την εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα. Αν θέλετε τις καλύτερες δυνατές επιδόσεις από την κάρτα γραφικών σας, καλό είναι να κατεβάζετε τους τελευταίους drivers. Ιδιαίτερα αν η κάρτα της NVIDIA ή της AMD (πρώην ΑΤΙ) που έχετε λειτουργεί με τους ενσωματωμένους drivers των Windows, το να βάλετε τους drivers του κατασκευαστή θα απογειώσει τις επιδόσεις τους.
Επειδή οι gamers είναι οι πιο απαιτητικοί χρήστες, οι εταιρείες των καρτών γραφικών συχνά δημοσιεύουν νέους drivers που να βελτιώνουν τις επιδόσεις σε συγκεκριμένα νέα παιχνίδια. Διαβάζοντας τη λίστα με τις αλλαγές στη νέα έκδοση του driver, μπορείτε να γνωρίζετε τι βελτιώσεις μπορείτε να περιμένετε.
Αντίστοιχα, για τους επαγγελματίες που χρησιμοποιούν απαιτητικά προγράμματα επεξεργασίας εικόνας ή βίντεο, όπως το Photoshop, το Premiere, προγράμματα 3D γραφικών και αρχιτεκτονικά προγράμματα όπως το AutoCAD, οι εταιρείες των καρτών γραφικών μπορεί να έχουν ειδικούς drivers βελτιστοποιημένους για τα αντίστοιχα προγράμματα.

Ποιούς drivers να επιλέξω

Σημαντικότερο από το να χρησιμοποιούμε τον πιο πρόσφατο driver είναι να χρησιμοποιούμε τον σωστό driver.
Για παράδειγμα, αν έχουμε αγοράσει ένα επώνυμο laptop (HP, Toshiba, Acer κλπ), που έχει ήδη εγκατεστημένα τα Windows, το πιθανότερο είναι πως έχει ήδη όλους τους σωστούς drivers από το εργοστάσιο, και δεν χρειάζεται να το πειράξουμε. Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα σε μια συσκευή, καλό είναι να μπούμε στην ιστοσελίδα της εταιρείας και να ψάξουμε τους driver που είναι κατάλληλοι ακριβώς για το μοντέλο του υπολογιστή μας.
Το ίδιο ισχύει και για τις κάρτες γραφικών. Μπορεί η κάρτα μας να έχει το chipset της Nvidia, και ο γενικός driver από το Nvidia.com να λειτουργήσει μαζί της. Καλύτερα όμως είναι να μπούμε στο site του κατασκευαστή της κάρτας (Gigabyte, Saphire, Albatros κλπ) και να κατεβάσουμε το driver που είναι ειδικά φτιαγμένος για το μοντέλο μας - το πιθανότερο είναι πως θα έχει εξειδικευμένες διορθώσεις που δεν θα περιλαμβάνονται στον γενικό driver της Nvidia.
Αν αναρωτιέστε πώς να ξέρετε το ακριβές μοντέλο ενός laptop ή τον κατασκευαστή της κάρτας γραφικών, είναι απλό. Στα laptop το μοντέλο αναγράφεται σε ένα αυτοκόλλητο στο κάτω μέρος. Σε έναν desktop υπολογιστή, συνήθως στην απόδειξη ή το τιμολόγιο αναγράφονται αναλυτικά τα υποσυστήματά του. Και, βέβαια, αν αγοράσατε εσείς μια νέα κάρτα γραφικών, πάντα να κρατάτε κάπου το Manual, που αναγράφει και τα στοιχεία του κατασκευαστή.

Ελέγχοντας την έκδοση του driver

Αν έχουμε πρόβλημα με μια συσκευή, βοηθάει να ξέρουμε ποιά είναι η ακριβής έκδοση του driver που χρησιμοποιούμε, ειδικά αν ψάχνουμε λύση για το πρόβλημά μας από κάποιο forum.
Για να ελέγξουμε την έκδοση του driver, στο start menu των Windows 7 γράφουμε "Device Manager" στο search box. Βρίσκουμε το driver της συσκευής που μας ενδιαφέρει, κάνουμε δεξί κλικ και επιλέγουμε το "Properties".
Στην καρτέλα "Driver" βλέπουμε την ημερομηνία του driver (πρόκειται για το πότε κατασκευάστηκε, όχι το πότε εγκαταστάθηκε, προφανώς) καθώς και την έκδοσή του.

Από την ίδια καρτέλα μπορούμε να ανανεώσουμε το driver (Update), να επιστρέψουμε σε μια παλιότερη έκδοση, εφ' όσον υπάρχει (Roll Back), να επενεργοποιήσουμε τη συσκευή (Disable) ή να απεγκαταστήσουμε το driver (Uninstall). Συνεπώς, αν βάλαμε κάποιο νέο driver που μας δημιούγησε προβλήματα, από εδώ μπορούμε να επαναφέρουμε τον προηγούμενο.

Ανανεώνοντας τους drivers με ασφάλεια

Τα Windows 7 έχουν ιδιαίτερα εκτεταμένη υποστήριξη για drivers μέσω του windows update. Καθώς οι drivers αυτοί είναι δοκιμασμένοι από τη Microsoft, είναι συνήθως και η ασφαλέστερη επιλογή.
Για να ελέγξουμε αν για μία συσκευή υπάρχει νέος driver στο Windows Update, πηγαίνουμε στο device manager, κάνουμε δεξί κλικ στο driver της επιλογής μας και επιλέγουμε το "Update Driver Software".

Στη συνέχεια, κάνοντας κλικ στο "Search automatically for updated driver software", το σύστημα θα ψάξει στο ίντερνετ, θα εγκαταστήσει αυτόματα την ανανεωμένη έκδοση και θα μας ζητήσει να κάνουμε restart.

Εγκαθιστώντας τους drivers από τον κατασκευαστή

Σε περίπτωση που το Windows Update δεν διαθέτει driver (ή δεν είναι ο κατάλληλος για να διορθώσει το πρόβλημά μας), θα πρέπει να κατεβάσουμε ένα driver από τον κατασκευαστή της συσκευής.
Οι περισσότεροι drivers έχουν ένα αρχείο setup.exe ή install.exe, τρέχοντας το οποίο εγκαθιστώνται αυτόματα για εμάς.
Υπάρχουν όμως και drivers οι οποίοι δεν έχουν τέτοιο αρχείο, συνήθως είναι ένα αρχείο .zip το οποίο μόλις αποσυμπιέσουμε, δημιουργεί ένα φάκελο με αρχεία .ini και .dll.
Σε αυτή την περίπτωση, ακολουθούμε τις οδηγίες του προηγούμενου βήματος, με τη διαφορά πως επιλέγουμε το "Browse my computer for driver software". Στη συνέχεια ορίζουμε το Path στο οποίο βρίσκεται το αρχείο .ini που αντιστοιχεί στη δική μας έκδοση των Windows, πατάμε next και αφήνουμε το σύστημα να εγκαταστήσει το driver.

Υπενθυμίζουμε

Αν δεν έχει χαλάσει, μην το φτιάχνεις.
Αν θέλετε να πειραματιστείτε με νέους drivers, έχετε κάθε δικαίωμα να το κάνετε στον υπολογιστή σας, αλλά έχετε και όλη την ευθύνη αν χαλάσει κάτι ;-)